Năm 1990, khi Liên Xô sụp đổ, Ukraine đứng trên đỉnh cao kinh tế với GDP 81,39 tỷ USD, vượt trội Việt Nam (6,472 tỷ USD) tới hơn 13 lần. Đó là sự chênh lệch giữa một cường quốc công nghiệp hùng mạnh và một nước nông nghiệp nghèo đói vừa thoát khỏi cơ chế bao cấp.
Đến năm 2008, khi Ukraine khát khao gia nhập NATO, khoảng cách vẫn còn—GDP Ukraine đạt 188,1 tỷ USD, gần gấp đôi Việt Nam (99,81 tỷ USD). Nhưng rồi biến cố Maidan đã trở thành điểm rẽ lịch sử. Ukraine với 190,5 tỷ USD đã bắt đầu nhìn thấy Việt Nam (213,7 tỷ USD) vượt mặt.
Năm 2025, bức tranh không chỉ đảo ngược mà còn trở nên cách biệt. GDP Ukraine ước tính chỉ đạt 189,8 tỷ USD—con số gần như đóng băng suốt một thập kỷ, trong khi Việt Nam đã vươn tới 506,6 tỷ USD, gấp gần ba lần. Nếu quy đổi theo giá trị không đổi, GDP Ukraine còn chỉ bằng 47% so với chính mình năm 1990, trong khi Việt Nam tăng 837%.
Ukraine đánh cược vận mệnh quốc gia vào một canh bạc địa chính trị.
Cách mạng Cam 2004 đặt viên gạch đầu tiên. Biến cố Maidan 2014 đẩy Ukraine vào vực thẳm không thể quay đầu. Nền kinh tế sụp đổ ngay lập tức với GDP giảm 6,6% năm 2014 và 9,8% năm 2015. Đồng Hryvnia—biểu tượng chủ quyền tiền tệ—tan nát với sự mất giá 70% chỉ trong ba năm.
Cuộc xung đột hiện tại đã chôn vùi những gì còn sót lại của nền kinh tế Ukraine. GDP giảm 29,2% chỉ trong năm 2022. Công nghiệp nặng—xương sống kinh tế của Ukraine—gần như biến mất, với sản lượng thép giảm từ 42,8 triệu tấn năm 2008 xuống thảm hại 6,3 triệu tấn năm 2023. Không phải suy thoái. Đây là sự sụp đổ toàn diện của một cường quốc công nghiệp. Hiện tại 8 triệu người Ukraine—20% dân số—đã phải rời bỏ tổ quốc.
Trái ngược Việt Nam từ chỗ bị cô lập dần mở rộng không gian chiến lược: bình thường hóa quan hệ với Mỹ (1995), gia nhập ASEAN (1995), APEC (1998), WTO (2007), và ký kết EVFTA, CPTPP, RCEP. Đặc biệt, trong kỷ nguyên cạnh tranh địa chính trị khốc liệt hiện nay, Việt Nam trở thành "đối tác chiến lược toàn diện" của cả ba cực quyền lực Mỹ, Trung Quốc và Nga.
Trong thế giới đa cực hôm nay, sức mạnh thực sự không đến từ việc chọn bên, mà từ khả năng tạo dựng không gian phát triển độc lập giữa những xung đột của các cường quốc. Việt Nam không chọn bên. Việt Nam chọn phát triển.
Ngay trong Kết luận 127 mà Bộ Chính trị vừa ban hành cũng đã thể hiện điều đó. Trong bối cảnh thế giới đang xáo trộn, Việt Nam không chỉ duy trì ổn định mà còn chủ động "phát triển trong khe hở" bằng việc nghiến răng chịu đau để thay đổi với mục tiêu rõ ràng: trở thành nước công nghiệp phát triển vào năm 2045, với GDP bình quân đầu người 7.500-8.000 USD vào năm 2030.
Trong khi đó, Ukraine phải đối mặt với tương lai u ám. IMF dự báo Ukraine cần ít nhất một thập kỷ và 411 tỷ USD để khôi phục kinh tế về mức trước xung đột. Một thế hệ phát triển đã bị xóa sổ.
Ổn định chính trị là nền tảng phát triển. Ngoại giao cân bằng là chìa khóa sinh tồn. Mỗi quốc gia cần tỉnh táo nhận diện vị thế thực của mình. Tránh ảo tưởng về "đồng minh xa" và không coi thường láng giềng gần.
Đến năm 2008, khi Ukraine khát khao gia nhập NATO, khoảng cách vẫn còn—GDP Ukraine đạt 188,1 tỷ USD, gần gấp đôi Việt Nam (99,81 tỷ USD). Nhưng rồi biến cố Maidan đã trở thành điểm rẽ lịch sử. Ukraine với 190,5 tỷ USD đã bắt đầu nhìn thấy Việt Nam (213,7 tỷ USD) vượt mặt.
Năm 2025, bức tranh không chỉ đảo ngược mà còn trở nên cách biệt. GDP Ukraine ước tính chỉ đạt 189,8 tỷ USD—con số gần như đóng băng suốt một thập kỷ, trong khi Việt Nam đã vươn tới 506,6 tỷ USD, gấp gần ba lần. Nếu quy đổi theo giá trị không đổi, GDP Ukraine còn chỉ bằng 47% so với chính mình năm 1990, trong khi Việt Nam tăng 837%.
Ukraine đánh cược vận mệnh quốc gia vào một canh bạc địa chính trị.
Cách mạng Cam 2004 đặt viên gạch đầu tiên. Biến cố Maidan 2014 đẩy Ukraine vào vực thẳm không thể quay đầu. Nền kinh tế sụp đổ ngay lập tức với GDP giảm 6,6% năm 2014 và 9,8% năm 2015. Đồng Hryvnia—biểu tượng chủ quyền tiền tệ—tan nát với sự mất giá 70% chỉ trong ba năm.
Cuộc xung đột hiện tại đã chôn vùi những gì còn sót lại của nền kinh tế Ukraine. GDP giảm 29,2% chỉ trong năm 2022. Công nghiệp nặng—xương sống kinh tế của Ukraine—gần như biến mất, với sản lượng thép giảm từ 42,8 triệu tấn năm 2008 xuống thảm hại 6,3 triệu tấn năm 2023. Không phải suy thoái. Đây là sự sụp đổ toàn diện của một cường quốc công nghiệp. Hiện tại 8 triệu người Ukraine—20% dân số—đã phải rời bỏ tổ quốc.
Trái ngược Việt Nam từ chỗ bị cô lập dần mở rộng không gian chiến lược: bình thường hóa quan hệ với Mỹ (1995), gia nhập ASEAN (1995), APEC (1998), WTO (2007), và ký kết EVFTA, CPTPP, RCEP. Đặc biệt, trong kỷ nguyên cạnh tranh địa chính trị khốc liệt hiện nay, Việt Nam trở thành "đối tác chiến lược toàn diện" của cả ba cực quyền lực Mỹ, Trung Quốc và Nga.
Trong thế giới đa cực hôm nay, sức mạnh thực sự không đến từ việc chọn bên, mà từ khả năng tạo dựng không gian phát triển độc lập giữa những xung đột của các cường quốc. Việt Nam không chọn bên. Việt Nam chọn phát triển.
Ngay trong Kết luận 127 mà Bộ Chính trị vừa ban hành cũng đã thể hiện điều đó. Trong bối cảnh thế giới đang xáo trộn, Việt Nam không chỉ duy trì ổn định mà còn chủ động "phát triển trong khe hở" bằng việc nghiến răng chịu đau để thay đổi với mục tiêu rõ ràng: trở thành nước công nghiệp phát triển vào năm 2045, với GDP bình quân đầu người 7.500-8.000 USD vào năm 2030.
Trong khi đó, Ukraine phải đối mặt với tương lai u ám. IMF dự báo Ukraine cần ít nhất một thập kỷ và 411 tỷ USD để khôi phục kinh tế về mức trước xung đột. Một thế hệ phát triển đã bị xóa sổ.
Ổn định chính trị là nền tảng phát triển. Ngoại giao cân bằng là chìa khóa sinh tồn. Mỗi quốc gia cần tỉnh táo nhận diện vị thế thực của mình. Tránh ảo tưởng về "đồng minh xa" và không coi thường láng giềng gần.
