Mới ra trường, tao về công tác tại Yên Châu, một huyện nghèo thuộc tỉnh Sơn La. Tính tao thích động vật nên hay mua những con lạ về nuôi nên hay dặn học sinh nếu thấy ở đâu bán thú rừng lạ thì bảo với tao. Mặc dù tiền lương giáo viên chẳng bao nhiêu, có bao nhiêu tiền tao dồn hết vào mua thú.
Có lần được giới thiệu trên mường Lựm có nhà nuôi con Cầy Hương hay lắm. Nghe vậy tao khoái lắm, lên ngay mường Lựm xem. Đến nơi thấy đúng thật như vậy, con Cày này rất khôn. Khi chủ nhà muốn giới thiệu với khách chỉ cần gọi là nó chạy ra, lăn lộn chơi đùa, cắn tay trêu khách ( nó cắn đùa thôi chứ không cắn thật, sau này tao nuôi mấy con, bị mấy cái cắn thật của loài này mới hiểu). Con cầy này rất đẹp, lại thông minh nên tao khoái lắm, quyết về mua mấy con nuôi chơi.
Thấy chủ nhà bảo họ nuôi từ lúc nhỏ cầy nó mới quen nên tao cũng tìm bắt con nhỏ. Thời gian sau, tao mua được hai con cầy nhỏ, lại thêm một con cầy to bằng con chó lớn, nghĩ tới cảnh thả chúng chạy rông, tao rất khoái.
Nuôi mấy hôm tao bị cắn mấy phát, chảy máu ( rất đau – hi hi – răng nó sắc như dao), học sinh của tao đến chơi cũng có vài em thò tay trêu bọn cầy và bị cắn.
Một thời gian sau, thấy nó không cắn mình nữa, tao bắt đầu nghĩ tới chuyện thả. Tao thả hai con nhỏ trước, lúc đầu chúng nó quanh quẩn bên lồng, tao bèn kệ nó, thế là cả hai con chuồn luôn.
Tao bỏ mấy quả chuối quanh lồng dụ nó về nhưng bọn nó chỉ về ăn chuối, ăn xong lại lặn mất tăm.
Nhiều người gợi ý tao vây lưới mà bắt, rồi thịt mà ăn đi thôi, nhưng tao nuôi để chơi, bảo thịt thì thà đem thả cho xong. Được một thời gian đến chuối bọn chúng cũng chẳng thèm ăn, không biết lặn mất tăm đi đằng nào. Bác chủ nhà cáu tao lắm, phàn nàn luôn, vì bác ấy thích cho chúng vào nồi.
Một dạo có người trên Chiềng Khoi tới chỗ tao trọ bảo mới lên rẫy bắt được con khỉ, biết tao hay mua nên muốn bán cho tao. Tao liền theo người đó lên nhà họ ở Chiềng Khoi xem, thấy đó là một con cu li lớn ( loại này nhìn tương đối giống loại cu li nhỏ, nhưng nó to hơn, loại lớn có trong sách đỏ còn loại nhỏ thì không), tao mua con này.
Nuôi một thời gian sau, thấy nó cứ vạch lồng muốn chốn ( hở chút thôi là chạy mất tiêu), lại gầy tọp đi, tao xót quá. Nghĩ tới chuyện thả.
Trước đây tao cũng thường thả chim, lúc thả chưa biết đó gọi là phóng sinh, chỉ là thấy họ bán mấy con chim đẹp thì mua về. Lúc ngắm chơi lại nhìn thấy mấy con chim trong lồng của mình nhảy loạn xạ lên khi thấy bọn chim ở ngoài bay hót nên thấy tội nghiệp mà thả thôi. Cứ mua lại thả, thả xong lại mua…
Lần này định thả con cu li lớn, tao nghĩ mãi, vì tao tiếc con này. Tuy nhiên khi nghĩ kĩ tao quyết định không chỉ thả con cu li lớn đang gầy yếu, mà thả hết luôn số động vật tao đang nuôi. Vì tao nghĩ: con này nó buồn quá mà gầy gò vậy, nhưng con khác tuy không gầy nhưng chắc gì đã muốn tao nuôi chúng, thế là tao đem thả hết, cả con cầy to tướng kia cũng thả luôn.
Vì muốn giáo dục học sinh nên hôm thả tao gọi mấy em học sinh hay đến chỗ tao chơi đi thả cùng. Chúng tao mang thú lên Chiềng Khoi, mang vào tận rừng thả.
Lúc ở nhà có lần con cu li đó xổng chuồng, nó chạy rất nhanh, khác hẳn kiểu lười biếng chậm chạp, cả ngày không nhúc nhíc khi bị nhốt. Lần nó xổng tao phải vất vả lắm, lại có nhiều người quây mới bắt lại được. Vậy mà lần này thả hẳn, dốc nó ở trong bao ra, không biết nó vì lâu mới nhìn thấy rừng lại hay biết được thả luôn mà cứ ngẩn ra không chịu chạy, cứ nhìn rừng phía trước, rồi lại ngoảnh đầu nhìn tao như không tin. Sợ nó cứ lười biếng không đi, nằm ngay ven rừng bị người ta bắt lại nên tao đặt nó lên một cành cây, lại rung rung cành cây để đuổi cho nó chạy. Vậy mà nó không chạy ( khác hẳn khi trước, hở ra là bò đi vun vút), nó ngoảnh hẳn đầu lại nhìn tao, ánh mắt rất cảm kích. Thú thực là mắt của nó vốn to, bình thường chẳng thấy gì biểu cảm ngoài vẻ buồn bã lười biếng. Thế mà lúc đó từ mắt nó tao thấy sự cảm kích thật sự, tao chưa từng thấy ánh mắt của con người nào thể hiện được sự cảm kích như vậy, kể cả trên phim.
Tao cứ đập cành cây và nó cứ nhìn tao, một lúc rồi nó cũng ngoảnh đầu lại bò đi. Sau hôm đó về, tao nhớ mãi ánh mắt của nó, đó là ánh mắt cả đời tao không quên được. Sau này, tao có kể cho nhiều người nhưng không ai tin cả, họ cứ bảo tao nghĩ quá. Chỉ có học sinh đi cùng tao lúc đó là công nhận ánh mắt lạ, và trên đường về các em ít nói hơn, không ồn ào như khi đi.
Một điều lạ nữa là một thời gian ngắn sau khi thả con cu li đó cùng mấy con thú khác. Tao được chuyển công tác từ Yên Châu về Hà Nội. Trước đó đã có nhiều lần gia đình tao xin cho tao chuyển công tác, vì không muốn tao ở vùng hẻo lánh đó mãi, mà chuyển không được.
Anh chị tao quan hệ rất rộng và thương em nên cũng rất để ý đến việc chuyển vùng của tao. Có lần mấy người anh kết nghĩa của anh tao biết chuyện, họ khẳng định sẽ xin được chuyển vùng cho tao ( họ rất có địa vị trong xã hội, là những người có uy tín, nói được làm được). Vậy mà cuối cùng hết năm ấy các anh ấy vẫn không xin được.
Có lần tao đang trên trường, chị tao gọi điện báo năm sau tao sẽ được chuyển vùng. Giọng chị mừng lắm ( chị là một người tuyệt vời, rất thương các em và hào phóng còn hơn cả con trai từ nhỏ chị đã luôn chăm chỉ và lo cho các em từng chút một). Chị nói chị xin cho họ hàng một người có địa vị trong ngành giáo dục chuyển xuống Hà Nội ( lúc đó chị tao công tác ở Hà Nội và cũng rất có quan hệ), người kia hứa sẽ chuyển vùng được cho tao, coi như đổi nhau. Vậy mà hết năm đó, chị chuyển cho họ hàng người kia được rồi mà người kia vẫn không chuyển được cho tao.
Mấy lần đó đều là người có uy tín và địa vị hứa, tưởng chắc như đinh đóng cột vậy mà cuối cùng đều xảy ra trắc trở bất ngờ, những chắc trở đó họ cũng nói lại và quả thật là trắc trở bất ngờ đó có thật, rất dễ xác minh, không phải họ bịa ra. Cuối cùng kết quả là tao vẫn không được chuyển vùng.
Vậy mà như tao đã nói, sau một thời gian ngắn thả bọn thú rừng tao nuôi nhốt thì tao chuyển vùng được. Điều đặc biệt là lần này chẳng có ai hứa giúp cả, chuyển rất tự nhiên. Anh rể tao ngồi chơi điện tử trên mạng, thế nào lại nhớ đến việc của tao, liền vào mục tuyển người gì đó ở trên mạng, thấy một trường tuyển giáo viên, thế là gọi tao bảo đến thử xem. Lúc đó đang hè, tao và chị tao đi đến đó. Trường đó lại vừa tuyển được giáo viên xong, hai chị em lại tiu nghỉu đi về. Mấy hôm sau tự nhiên có người gọi điện bảo đến thử việc. Hoá ra trường kia tuy có người rồi, nhưng chị Hiệu trưởng trường đó chơi thân với Hiệu trưởng các trường khác. Sau khi chúng tao ra về, tuy không nói gì nhưng chị lại gọi điện giới thiệu tao cho cô Hiệu trưởng trường tao đang công tác bây giờ, thế là họ gọi tao đến thử việc. Hôm đầu tiên tới, họ chỉ nói chuyện chứ chưa thử việc ngay, họ hẹn hôm sau tao tới dạy thử một bài hát mà họ quy định cho các em. Hôm sau tao đến dạy thử, họ tập trung học sinh toàn trường lên sân và tao dạy một bài hát. Lúc xuống họ quyết định nhận ngay, thế là tao chuyển vùng được.
Lúc đó tao chỉ thấy mình gặp may mà không nghĩ gì đến con cu li kia cả. Nhưng sau này tao học Phật thì biết luật nhân quả, tao nghĩ: “Lúc trước mình xin chuyển không được có lẽ do mình đang nhốt rất nhiều thú. Lũ thú bị nhốt trong lồng có cũng giống tao, bị bó thân trong một vùng nhỏ hẹp. Tao nhốt chúng là tao gây nhân xấu thì tao cũng bị bó ở đó, phải chịu quả xấu. Dù có những người có địa vị, có thế lực xin cho tao thì tao cũng không chuyển được. Khi tao thả tự do cho tất cả bọn chúng là tao tạo nhân lành, bản thân tao cũng được hưởng nhân lành.”
Có lần được giới thiệu trên mường Lựm có nhà nuôi con Cầy Hương hay lắm. Nghe vậy tao khoái lắm, lên ngay mường Lựm xem. Đến nơi thấy đúng thật như vậy, con Cày này rất khôn. Khi chủ nhà muốn giới thiệu với khách chỉ cần gọi là nó chạy ra, lăn lộn chơi đùa, cắn tay trêu khách ( nó cắn đùa thôi chứ không cắn thật, sau này tao nuôi mấy con, bị mấy cái cắn thật của loài này mới hiểu). Con cầy này rất đẹp, lại thông minh nên tao khoái lắm, quyết về mua mấy con nuôi chơi.
Thấy chủ nhà bảo họ nuôi từ lúc nhỏ cầy nó mới quen nên tao cũng tìm bắt con nhỏ. Thời gian sau, tao mua được hai con cầy nhỏ, lại thêm một con cầy to bằng con chó lớn, nghĩ tới cảnh thả chúng chạy rông, tao rất khoái.
Nuôi mấy hôm tao bị cắn mấy phát, chảy máu ( rất đau – hi hi – răng nó sắc như dao), học sinh của tao đến chơi cũng có vài em thò tay trêu bọn cầy và bị cắn.
Một thời gian sau, thấy nó không cắn mình nữa, tao bắt đầu nghĩ tới chuyện thả. Tao thả hai con nhỏ trước, lúc đầu chúng nó quanh quẩn bên lồng, tao bèn kệ nó, thế là cả hai con chuồn luôn.
Tao bỏ mấy quả chuối quanh lồng dụ nó về nhưng bọn nó chỉ về ăn chuối, ăn xong lại lặn mất tăm.
Nhiều người gợi ý tao vây lưới mà bắt, rồi thịt mà ăn đi thôi, nhưng tao nuôi để chơi, bảo thịt thì thà đem thả cho xong. Được một thời gian đến chuối bọn chúng cũng chẳng thèm ăn, không biết lặn mất tăm đi đằng nào. Bác chủ nhà cáu tao lắm, phàn nàn luôn, vì bác ấy thích cho chúng vào nồi.
Một dạo có người trên Chiềng Khoi tới chỗ tao trọ bảo mới lên rẫy bắt được con khỉ, biết tao hay mua nên muốn bán cho tao. Tao liền theo người đó lên nhà họ ở Chiềng Khoi xem, thấy đó là một con cu li lớn ( loại này nhìn tương đối giống loại cu li nhỏ, nhưng nó to hơn, loại lớn có trong sách đỏ còn loại nhỏ thì không), tao mua con này.
Nuôi một thời gian sau, thấy nó cứ vạch lồng muốn chốn ( hở chút thôi là chạy mất tiêu), lại gầy tọp đi, tao xót quá. Nghĩ tới chuyện thả.
Trước đây tao cũng thường thả chim, lúc thả chưa biết đó gọi là phóng sinh, chỉ là thấy họ bán mấy con chim đẹp thì mua về. Lúc ngắm chơi lại nhìn thấy mấy con chim trong lồng của mình nhảy loạn xạ lên khi thấy bọn chim ở ngoài bay hót nên thấy tội nghiệp mà thả thôi. Cứ mua lại thả, thả xong lại mua…
Lần này định thả con cu li lớn, tao nghĩ mãi, vì tao tiếc con này. Tuy nhiên khi nghĩ kĩ tao quyết định không chỉ thả con cu li lớn đang gầy yếu, mà thả hết luôn số động vật tao đang nuôi. Vì tao nghĩ: con này nó buồn quá mà gầy gò vậy, nhưng con khác tuy không gầy nhưng chắc gì đã muốn tao nuôi chúng, thế là tao đem thả hết, cả con cầy to tướng kia cũng thả luôn.
Vì muốn giáo dục học sinh nên hôm thả tao gọi mấy em học sinh hay đến chỗ tao chơi đi thả cùng. Chúng tao mang thú lên Chiềng Khoi, mang vào tận rừng thả.
Lúc ở nhà có lần con cu li đó xổng chuồng, nó chạy rất nhanh, khác hẳn kiểu lười biếng chậm chạp, cả ngày không nhúc nhíc khi bị nhốt. Lần nó xổng tao phải vất vả lắm, lại có nhiều người quây mới bắt lại được. Vậy mà lần này thả hẳn, dốc nó ở trong bao ra, không biết nó vì lâu mới nhìn thấy rừng lại hay biết được thả luôn mà cứ ngẩn ra không chịu chạy, cứ nhìn rừng phía trước, rồi lại ngoảnh đầu nhìn tao như không tin. Sợ nó cứ lười biếng không đi, nằm ngay ven rừng bị người ta bắt lại nên tao đặt nó lên một cành cây, lại rung rung cành cây để đuổi cho nó chạy. Vậy mà nó không chạy ( khác hẳn khi trước, hở ra là bò đi vun vút), nó ngoảnh hẳn đầu lại nhìn tao, ánh mắt rất cảm kích. Thú thực là mắt của nó vốn to, bình thường chẳng thấy gì biểu cảm ngoài vẻ buồn bã lười biếng. Thế mà lúc đó từ mắt nó tao thấy sự cảm kích thật sự, tao chưa từng thấy ánh mắt của con người nào thể hiện được sự cảm kích như vậy, kể cả trên phim.
Tao cứ đập cành cây và nó cứ nhìn tao, một lúc rồi nó cũng ngoảnh đầu lại bò đi. Sau hôm đó về, tao nhớ mãi ánh mắt của nó, đó là ánh mắt cả đời tao không quên được. Sau này, tao có kể cho nhiều người nhưng không ai tin cả, họ cứ bảo tao nghĩ quá. Chỉ có học sinh đi cùng tao lúc đó là công nhận ánh mắt lạ, và trên đường về các em ít nói hơn, không ồn ào như khi đi.
Một điều lạ nữa là một thời gian ngắn sau khi thả con cu li đó cùng mấy con thú khác. Tao được chuyển công tác từ Yên Châu về Hà Nội. Trước đó đã có nhiều lần gia đình tao xin cho tao chuyển công tác, vì không muốn tao ở vùng hẻo lánh đó mãi, mà chuyển không được.
Anh chị tao quan hệ rất rộng và thương em nên cũng rất để ý đến việc chuyển vùng của tao. Có lần mấy người anh kết nghĩa của anh tao biết chuyện, họ khẳng định sẽ xin được chuyển vùng cho tao ( họ rất có địa vị trong xã hội, là những người có uy tín, nói được làm được). Vậy mà cuối cùng hết năm ấy các anh ấy vẫn không xin được.
Có lần tao đang trên trường, chị tao gọi điện báo năm sau tao sẽ được chuyển vùng. Giọng chị mừng lắm ( chị là một người tuyệt vời, rất thương các em và hào phóng còn hơn cả con trai từ nhỏ chị đã luôn chăm chỉ và lo cho các em từng chút một). Chị nói chị xin cho họ hàng một người có địa vị trong ngành giáo dục chuyển xuống Hà Nội ( lúc đó chị tao công tác ở Hà Nội và cũng rất có quan hệ), người kia hứa sẽ chuyển vùng được cho tao, coi như đổi nhau. Vậy mà hết năm đó, chị chuyển cho họ hàng người kia được rồi mà người kia vẫn không chuyển được cho tao.
Mấy lần đó đều là người có uy tín và địa vị hứa, tưởng chắc như đinh đóng cột vậy mà cuối cùng đều xảy ra trắc trở bất ngờ, những chắc trở đó họ cũng nói lại và quả thật là trắc trở bất ngờ đó có thật, rất dễ xác minh, không phải họ bịa ra. Cuối cùng kết quả là tao vẫn không được chuyển vùng.
Vậy mà như tao đã nói, sau một thời gian ngắn thả bọn thú rừng tao nuôi nhốt thì tao chuyển vùng được. Điều đặc biệt là lần này chẳng có ai hứa giúp cả, chuyển rất tự nhiên. Anh rể tao ngồi chơi điện tử trên mạng, thế nào lại nhớ đến việc của tao, liền vào mục tuyển người gì đó ở trên mạng, thấy một trường tuyển giáo viên, thế là gọi tao bảo đến thử xem. Lúc đó đang hè, tao và chị tao đi đến đó. Trường đó lại vừa tuyển được giáo viên xong, hai chị em lại tiu nghỉu đi về. Mấy hôm sau tự nhiên có người gọi điện bảo đến thử việc. Hoá ra trường kia tuy có người rồi, nhưng chị Hiệu trưởng trường đó chơi thân với Hiệu trưởng các trường khác. Sau khi chúng tao ra về, tuy không nói gì nhưng chị lại gọi điện giới thiệu tao cho cô Hiệu trưởng trường tao đang công tác bây giờ, thế là họ gọi tao đến thử việc. Hôm đầu tiên tới, họ chỉ nói chuyện chứ chưa thử việc ngay, họ hẹn hôm sau tao tới dạy thử một bài hát mà họ quy định cho các em. Hôm sau tao đến dạy thử, họ tập trung học sinh toàn trường lên sân và tao dạy một bài hát. Lúc xuống họ quyết định nhận ngay, thế là tao chuyển vùng được.
Lúc đó tao chỉ thấy mình gặp may mà không nghĩ gì đến con cu li kia cả. Nhưng sau này tao học Phật thì biết luật nhân quả, tao nghĩ: “Lúc trước mình xin chuyển không được có lẽ do mình đang nhốt rất nhiều thú. Lũ thú bị nhốt trong lồng có cũng giống tao, bị bó thân trong một vùng nhỏ hẹp. Tao nhốt chúng là tao gây nhân xấu thì tao cũng bị bó ở đó, phải chịu quả xấu. Dù có những người có địa vị, có thế lực xin cho tao thì tao cũng không chuyển được. Khi tao thả tự do cho tất cả bọn chúng là tao tạo nhân lành, bản thân tao cũng được hưởng nhân lành.”